Zelf een wisselschakeling of hotelschakeling maken … dat kun je best! Je wilt een lamp (of meerdere lampen) aan de muur of plafond bedienen met twee schakelaars op verschillende plaatsen. Een veelvoorkomende situatie in bijvoorbeeld trappenhuizen (een schakelaar onderaan en één bovenaan de trap) of in slaapkamers (een schakelaar bij de ingang van de kamer en één nabij het bed). De schakeling heet de wisselschakeling, maar omdat deze schakeling veel in trappenhuizen en gangen van hotels wordt toegepast spreekt men ook over de hotelschakeling. Hoe kun je zelf een wisselschakeling hotelschakeling maken?
In 7 stappen kun je zelf een wisselschakeling of hotelschakeling maken. Een goede voorbereiding is echter het halve werk. Wat zijn alle benodigde materialen en gereedschappen voor een hotelschakeling maken?
* de lengte van de benodigde draden is afhankelijk van de situatie waar je gaat werken. Veelal wordt stroomdraad aangeschaft ‘op rol’ en heb je voldoende draad.
De 7 stappen voor een hotelschakeling maken zijn:
Hotelschakeling maken – Stap 1: stroomschema
Teken het stroomschema uit op papier. Zo heb je een duidelijk plan voor je, op basis waarvan je kunt werken. In het schema komen vanzelfsprekend de basis elementen voor: de centraaldoos, 2 schakelaars en het lichtpunt. Een ander kenmerk is dat een stroomschema altijd een sluitend circuit moet zijn. In de basis moet het schema er als volgt uitzien (zie afbeelding).
Nu heb je een plan van het stroomschema. Deze moet worden toepast in de praktijk, waarbij je beter kunt inschatten hoeveel meters kabel je nodig hebt van elke kleur, hoe de buizen kunnen lopen, en bijvoorbeeld welke obstakels jou in de weg zitten bij de aanleg.
Hotelschakeling maken – Stap 2: centraaldoos
Als er al een lamp in de bewuste ruimte hangt, dan weet je dat er hoogstwaarschijnlijk al een centraaldoos is. Die kan overigens ook elders gesitueerd zijn. Dat is geen punt, zolang je in de gelegenheid bent om vanaf de centraaldoos kabels te trekken/buizen te leggen naar de ruimte waar je aan de slag gaat met een hotelschakeling maken. Haal wel de stroom van de groep af in de schakelkast (meterkast), voordat je gaat sleutelen aan het stroomnetwerk.
Als er nog geen centraaldoos aanwezig is, dan kun je die zelf monteren. Voor de aanvoer van stroom koppel je de nieuwe centraaldoos aan een andere. Je verbindt hiertoe de draden met dezelfde kleur aan elkaar. Omdat je de gehele hotelschakeling nog aan moet leggen, kun je de koppeling van de centraaldozen beter als laatste doen. Zo kunt je ongestoord werken aan je nieuwe schakeling zonder een stroomstoot te krijgen.
Hotelschakeling maken – Stap 3: gaten boren
Je hebt een aantal gaten nodig: twee voor beide schakelaars en één voor de lamp. Voor de lamp volstaat een klein gat; daar hoeven immers alleen de draden doorheen te kunnen. De lamp hang je daar direct naast en verbind je met de draden. Voor de gaten voor de schakelaars gebruik je een dozenboor. Hiermee boor je een rond gat ter grootte van een wanddoos. Plaats de wanddozen direct in het gat en zet deze eventueel vast.
Hotelschakeling maken – Stap 4: buizen plaatsen
Je bent nu klaar voor het plaatsen van de buizen. Dit wordt vaak ervaren als de lastige klus bij een hotelschakeling maken.
Let op: in buizen mogen alleen flauwe bochten zitten, anders krijg je de draden er niet doorheen. Maak bochten in ieder geval nooit scherper dan 90 graden (rechte bocht). Bochten maak je in de buis door de buigveer erin te plaatsen en de buis te buigen in de gewenste hoek. Probeer bij voorkeur het buizenwerk uit één stuk te maken en het gebruik van tussenstukjes en zogeheten sokjes te voorkomen. Deze hebben profiel aan de binnenkant wat het lastig maakt om later de kabel er doorheen te trekken. Zet de buizen vast met zadels of buisclips.
Hotelschakeling maken – Stap 5: bedraden
Het trekken van de draden is niet heel moeilijk, maar doe het wel met aandacht. Voorkom beschadiging aan de draad, waardoor je later wellicht kans op kortsluiting krijgt. Voor het trekken van de draad kun je een trekveer gebruiken: dus de veer door de buis, tot het punt dat je het uiteinde ziet verschijnen aan het punt waar de draad moet komen. Strip van de draad of draden ongeveer twee centimeter af. Buig het uiteinde van de draden om het ringetje van de trekveer en trek de veer terug door de buis. Trek draden altijd in één keer door een buis, zo voorkom je beschadigingen.
Tip: het trekken van de draden kun je het beste met twee personen doen. Eén trekt en de ander begeleidt de draad van de rol richting buis. Houdt aan beide zijden van de buis zo’n 20 centimeter draad over. Je kunt beter eerste te veel draad hebben en later afkorten, dan te korte draden hebben bij het afmonteren.
Hotelschakeling maken – Stap 6: aansluiten
Nu alle draden getrokken zijn, kun je de schakelaars en het licht aansluiten. Dit doe je als volgt:
Hotelschakeling maken – Stap 7: En er is licht …
Afhankelijk van de situatie zijn er 2 scenario’s: of je hebt gebruik gemaakt van een bestaande centraaldoos, en je hebt het hele circuit aangesloten, dan kun je nu de stroom er weer op zetten door de zekering terug te zetten in de meterkast. Als je een nieuwe centraaldoos hebt aangelegd, controleer dan eerst of je daadwerkelijk de stroom van de centraaldoos hebt afgehaald waar je de nieuwe centraaldoos op aan wilt sluiten. Indien dit het geval is, dan sluit je nu centraaldoos aan op de andere centraaldoos. Zet vervolgens de stroom er weer op.
Test of je schakeling werkt. Zo ja, dan kun je beginnen met de afwerking. Bevestig de kapjes op de schakelaars en je hotel- of wisselschakeling is klaar. Zie je, óók jij kunt een hotelschakeling maken!
De medewerkers van Zomaakjehetzelf.nl zijn dagelijks bezig om de website aan te vullen en te verbeteren. Doel is om zo compleet en correct mogelijk te zijn.
Mocht jij een vraag en/of een opmerking hebben, laat dit dan horen. Stuur een e-mail naar: han@zomaakjehetzelf.nl.